Wylew, czyli wynaczynienie się krwi do mózgu jest niezwykle niebezpiecznym stanem, podczas którego może dojść do nieodwracalnych uszkodzeń. Postęp medycyny sprawił, że rehabilitacja po wylewie jest coraz bardziej efektywna i może znacznie wspomóc powrót do sprawności.
Pierwsze objawy wylewu
Umiejętność rozpoznania wylewu jest niezwykle ważna, ponieważ tak naprawdę to minuty decydują o tym, jak rozległe będą uszkodzenia. Warto podkreślić, że osoba, u której doszło do pęknięcia naczynka, nie zawsze zdaje sobie sprawę, że dzieje się coś złego. Jednak istnieją objawy, które powinny nas szczególnie zaniepokoić. Zaliczamy do nich:
- ostry i gwałtowny ból głowy;
- mdłości oraz wymioty;
- utrata przytomności;
- osłabienie (szczególnie kończyn);
- sztywność karku;
- zaburzenia świadomości.
Jeśli podejrzewamy, że u bliskiej nam osoby doszło do wylewu, warto wykonać krótki test, który pozwoli oszacować jej stan zdrowia:
- należy zadać proste pytanie, np. “jaki mamy dziś dzień tygodnia?” (zaburzenia świadomości mogą sprawić, że osoba po wylewie nie będzie w stanie udzielić poprawnej odpowiedzi);
- poprosić o dotknięcie palcem nosa (często, osoby po udarze, nie są w stanie dotknąć palcem swojego nosa. Zamiast tego dotykają oczu, ust lub w ogóle nie mogą podnieść ręki);
- poprosić o uśmiechnięcie się (w przypadku wylewu lewa lub prawa strona jest sparaliżowana, dlatego chory podczas uśmiechu, podnosi tylko jeden kącik ust).
Jeśli nie uzyskujemy poprawnych odpowiedzi na pytania, natomiast proste zadania są dla danej osoby niewykonalne, wówczas bezzwłocznie należy zadzwonić po pogotowie ratunkowe i dokładnie opisać objawy poszkodowanego.
Konsekwencje udaru krwotocznego
Wbrew powszechnej opinii, wylew nie dotyczy on wyłącznie osób starszych, ale również młodych, choć seniorzy należą do tzw. grupy zwiększonego ryzyka. W przypadku krwotocznego udaru mózgu istnieje zasada, że im szybciej zostanie wdrożone leczenie i rehabilitacja, tym większe są szanse na powrót do sprawności. Zminimalizowanie strat w tym przypadku jest zależne od naszej wiedzy oraz umiejętności rozpoznawania pierwszych objawów wylewu. To, do jakich zmian dojdzie w wyniku wylewu zależy w dużej mierze od tego, gdzie nastąpiło pęknięcie.
Ludzki mózg jest podzielony na dwie półkule, które są połączone ciałem modzelowatym, odpowiadającym za przepływ informacji między oddzielonymi częściami mózgu:
- prawa półkula odpowiedzialna jest (za pośrednictwem wszystkich zmysłów) za zbieranie danych na temat teraźniejszości oraz rzeczywistości, która nas otacza. To właśnie dzięki niej wiemy, gdzie się znajdujemy w danym momencie. Działanie tej części mózgu może być porównane do uczenia się obrazowego i kinestetycznego;
- lewa półkula jest odpowiedzialna za przeszłość i przyszłość, co w połączeniu z informacjami zdobywanymi przez prawą, pozwala nam uczyć się nowych czynności, powtarzać stare oraz pamiętać o np. konieczności zakupu chleba, który będzie potrzebny na śniadanie. Dodatkowo, dzięki niej mamy świadomość tzw. “istnienia”.
Podczas pęknięcia naczynka oraz wylewu krwi, część mózgu zostaje uszkodzona i “wyłączona” z pracy, dlatego osoby, które przeżyły udar krwotoczny nie radzą sobie z podstawowymi czynnościami, tj. zapinanie guzików, rozróżnianie kierunków (w przypadku uszkodzenia w prawej półkuli) lub całkowicie tracą pamięć (np. podczas wylewu w lewej części). Dodatkowo, może się pojawić paraliż, niedowład, zwiotczenie mięśni oraz brak świadomości o problemie (chory nie zauważa, że doszło do uszkodzenia danej części ciała).
Sprawna rehabilitacja po wylewie
Jak najszybsze rozpoczęcie rehabilitacji po wylewie sprawia, że chory ma duże szanse na zminimalizowanie uszkodzeń ciała. Co prawda, proces regeneracyjny jest długotrwały, ale regularne i sumienne ćwiczenia dają dużą nadzieję na powrót do sprawności. Jednym z podstawowych elementów podczas wdrożonego programu medycznego jest sprawienie, aby pacjent ponownie nauczył się samodzielności w zakresie dbania o higienę oraz potrafił wykonywać proste czynności codziennie (np. jedzenie za pomocą sztućców oraz poruszanie się). Regularne masaże i ćwiczenia w specjalistycznych ośrodkach rehabilitacyjnych po udarze, zapobiegają zwiotczeniu mięśni oraz pobudzają organizm do regeneracji.
To, jaki efekt uzyskamy w walce z konsekwencjami krwotocznego udaru, zależy od tego, jak szybko zostanie rozpoczęte leczenie medyczne oraz rehabilitacja po wylewie wykonywana w specjalistycznych centrach zdrowia.